Deze makkelijke, ijzersterke, exotische woonplant met zijn verdikte stam staat ’s zomers graag buiten
De Beaucarnea heeft officieel geen aparte Nederlandse naam, maar wordt vaak olifantspoot genoemd. Die naam is best goed gevonden, want de vooral onderaan sterk verdikte, flesvormige stam doet inderdaad aan een olifantspoot denken. Dat wekt de indruk dat de plant uit Afrika of Azië zou stammen, maar dat is niet zo. De verschillende soorten Beaucarnea’s stammen allemaal uit Amerika: Californië, Texas, New Mexico, en zuidelijker van Mexico tot in Guatemala groeien ze ook. Uit de natuur daar zijn zeker twintig verschillende soorten bekend. Ze vallen allemaal op door die verdikte stam die er vrij ruw uitziet en de rozetten sierlijk gebogen smalle bladeren die daar bovenop ontspringen. Bij Beaucarnea recurvata hebben jonge planten eigenlijk nog geen stam, maar komt de mooie bladertoef rechtstreeks uit een dikke knolvormige voet. Later groeit daar de stam uit en die kan zich dan zelfs vertakken. De plant vertoont dan naast omhoog wijzende takken. De exemplaren die GroenRijk nu aanbiedt hebben nog een rechte stam. Heel mooi! De olifantspoot is een echte designplant voor je living met als extra aantrekkelijk voordeel dat hij heel makkelijk is te verzorgen.
Beaucarnea wordt beschouwd als exotische bladplant, maar hij kan wel degelijk bloeien. Dat gebeurt als kamerplant echter maar zelden en de bloemetjes vallen nauwelijks op. Als kamerplant aangeboden zijn het nog heel jonge planten, vandaar dat ze nog niet bloeien. Maar ze groeien wel langzaam en onverstoorbaar door. Na jaren kun je dus een echte en prachtige kamerboom hebben. In de wilde natuur van de zuidelijke USA en Mexico wordt de olifantspoot soms wel 8 m hoog, maar dan zijn ze wel een paar honderd jaar oud. In de dikke, flesvormige stam slaat de plant water op. Daarop kan hij lang overleven. Als je een keertje vergeet water te geven of je bent een paar weken met vakantie, is dat dus geen enkel probleem. Sterker nog: hij houdt niet van ‘een langdurig natte voet’. Kortom, de olifantspoot is een ideale plant voor wie weinig tijd heeft voor de verzorging.
De naam
De betekenis van de naam Beaucarnea is niet helemaal duidelijk. Dit plantengeslacht kreeg zijn naam van de Franse botanicus Antoine Charles Lemaire, geboren in Parijs, overleden in juni 1871 in Gent, België. Hij was een echte cactuskenner die heel veel over planten heeft gepubliceerd. Het merkwaardige is dat hij de soort Beaucarnea recurvata eerst had ingedeeld bij het geslacht Nolina dat er heel sterk op lijkt. Het ‘recurvata’ slaat op de grasachtige, sierlijk teruggebogen of overhangende bladeren. De naam Beaucarnea is een vernoeming van Jean-Baptiste Beaucarne, een Belgische notaris uit Ename en plantenverzamelaar, die deze planten in de 19e eeuw als eerste in Europa kweekte. De naam slaat absoluut niet op een oud feest zoals wel wordt beweerd (zoals het bij ons bekende carnaval), maar doet wel denken aan de dikke, vlezige stam (carne = vlees). De naam betekent dan zoiets als ‘mooi vlezig’ (beau = mooi). Maar het is dus een familienaam.
Ook de botanische indeling is een beetje onzeker
Sinds er steeds meer op DNA wordt gedetermineerd, is de plantennaamgeving aan het schuiven. Vroeger werd vooral op bloemeigenschappen ingedeeld. Daar blijken heel veel vergissingen uit voort te zijn gekomen. Soms lijken bloemen (en andere kenmerken) wel bijna hetzelfde, maar dan blijken de planten nu na DNA-onderzoek toch flink van elkaar te verschillen. Dat komt doordat de natuur steeds de beste aanpassingen aan bepaalde gelijke omstandigheden zoekt en creëert. Daardoor lijken bijvoorbeeld sommige Amerikaanse cactussen heel sterk op Afrikaanse wolfsmelksoorten (Euphorbia’s). Bij Beaucarnea is qua afkomst iets anders aan de hand: dit geslacht is door de taxonomen in verschillende plantenfamilies gedacht: de planten zouden dan stammen uit de asperge- of leliefamilie, of de agavenfamilie. Welke het definitief gaat worden is nog niet zeker. Het is in ieder geval geen palmsoort, zoals ook wel wordt gedacht.
Verzorging
Zet je Beaucarnea licht, dus liefst voor een raam op het oosten, westen of noorden, maar niet de hele dag in de volle zon voor een raam op het zuiden. Voor een zuidraam een paar meter afstand aanhouden. In de zomer kan hij naar buiten op je terras of balkon, maar zorg ook dan dat hij wel veel licht krijgt, maar niet langdurig volle zon. Laat hem langzaam aan het buiten staan wennen om bladverbranding te voorkomen en zet hem weer binnen als de nachttemperaturen onder de 10 °C zakken. Dat is echt de ondergrens. Overdag is dat ca. 17 °C.
De plant slaat in zijn verdikte voet en stam veel water op. Hij kan lang zonder nieuwe watergift. Geef pas nieuw water als de grond in de pot droog aanvoelt. Als de stam wat papperig aanvoelt, heb je al een tijdje te veel water gegeven. Geef dus steeds matig water. Bij twijfel geen water geven! Zorg ook dat er na een gietbeurt geen water onderin de pot blijft staan. Een pot met onderschotel is ideaal. Een olifantspoot kan ’s winters best een paar weken zonder water. De plant vormt voortdurend nieuwe bladeren en laat de oudere bladeren verdrogen als de lucht vrij droog is. Die mag je dan gerust inkorten of helemaal wegknippen. Om te droge lucht te voorkomen kun je de plant in zijn pot op een onderschaal of -schotel zetten (zie boven). Vul die schaal met een laagje water dat kan verdampen. Zo bevochtig je de lucht om de plant heen en tegelijk voorkom je dat de potgrond te nat blijft. Geef tijdens de groei (maart tot eind augustus) eens in de twee weken plantenvoeding in het gietwater. Omdat de plant rustig verder groeit, zul je hem om de twee à drie jaar moeten verpotten in een iets grotere pot. Doe dat in het voorjaar vlak voordat de nieuwe groei begint. Heb je een kat in huis, zorg dan dat deze niet zo makkelijk bij je olifantspoot kan komen.
TIP
Zet je olifantspoot zo neer dat de bladeren vrij kunnen uithangen. Als ze voortdurend iets anders raken (bijvoorbeeld een kast, muur of gordijn) kan het blad verbruinen. Dat kun je dus makkelijk voorkomen.
In kort bestek
De olifantspoot (Beaucarnea recurvata) is een prachtige, ijzersterke, exotische, weinig eisende, groenblijvende designplant uit Mexico en omgeving met een heel apart flesvormig silhouet, bekroond door een toef lintvormig, grasachtig blad. Schitterend in ieder interieur en makkelijk te verzorgen. Na jaren kan hij een echte kamerboom vormen. Warm aanbevolen voor wie van planten houdt, maar weinig tijd heeft voor de verzorging.
